Vier rollen in sociale verandering
Deze handleiding is ook beschikbaar in PDF format.
| In een beweging zijn verschillende nodig om te komen tot sociale verandering: Een eerste rol is om gezien te worden als verantwoordelijke burgers. Respect, aanvaarding en geloofwaardigheid moeten van de meerderheid van “gewone” burgers verworven worden. Deze laatsten moeten immers overtuigd worden om bewegingen te doen slagen. Effectieve burgers zeggen “ja!” tegen de kernwaarden van de samenleving (ervan uitgaand dat deze moreel aanvaardbaar zijn). Maar er moeten ook rebellen zijn die luidop “neen!” zeggen tegen sociale omstandigheden en publiek beleid die deze waarden schenden. Het is echter niet genoeg om te protesteren; er moeten ook organisers zijn, die zich engageren om het publiek te onderwijzen en te betrekken in de strijd tegen het huidige beleid en het zoeken naar constructieve oplossingen. Tenslotte moeten er hervormers zijn die werken met officiële politieke en juridische structuren om oplossingen opgenomen te krijgen in wetten en regeringsbeleid, en aanvaard te worden als een evidente gang van zaken. Het kan moeilijk zijn om deze vier rollen te waarderen en in te vullen, omdat ze lijken te botsen met elkaar, en omdat individuen zich instinctief aangetrokken voelen tot deze of gene rol. Er is nood aan een inzicht in hoe deze rollen zich verhouden tot de verschillende stadia van een sociale beweging. | 1. Burger- Promoot postieve gedeelde waarden (zegt JA tegen het positieve)- Verkrijgt geloofwaardigheid/legitimiteit van de gewone burgers - Weerstaat pogingen van de machthebbers om de beweging in diskrediet te brengen Ineffectieve burger: ineffectieve burgers geloven de visie van de machthebbers op hoe de dingen zouden moeten zijn, en als deze burgers toch toegeven dat er iets mis is, gaan ze ervanuit dat het een alleenstaand geval is en zien de tegenstrijdigheden in belangen niet. 2. Rebel- Plaatst bepaalde problemen op de publieke agenda - Zorgt voor ‘creatieve spanning’; d.w.z. toont de kloof tussen wat is en wat zou moeten zijn - Zegt duidelijk NEE tegen de inbreuken op de positieve waarden Ineffectieve rebel: negatieve rebellen gebruiken gescheld en agressieve acties tegen machthebbers. Ze steunen militante protestacties die gedreven worden door sterke Trainerscollectief van Vredesactie gevoelens van woede, vijandigheid en frustratie. Ze prediken verandering waarbij het doel de middelen heiligt, waaronder verstoring en ‘vernieling’. Hun activiteiten zijn meestal gefocust op tactieken en geregeld contraproductief. Zij neigen ertoe zichzelf te zien als deel uitmakend van de marges van de samenleving en de beweging, en bekijken de wereld als een strijd tussen goed (zijzelf) en kwaad (de vijand) |
3. Organiser- Zorgt mee voor een nieuwe publieke consensus- Werkt als een ‘open systeem’, d.w.z. informeert het publiek en leert van de dialoog met publiek en machthebbers, zodat haar/zijn ideeën openstaan voor verandering - Plant en werkt op de lange termijn - Brengt mensen en groepen samen en bouwt aan coalities Ineffectieve Organiser: verkondigt utopische ideeën zonder zich te engageren in de grassroots strijd om die te bereiken. Probeert soms symptomen te bestrijden zonder systemische verandering en zonder paradigma-verandering. | 4. Hervormer- Gebruikt officiële kanalen (juridisch, verkiezingen, lobbyen) om tot verandering te komen- Neemt de leiding in dialoog met de machthebbers - Beweegt zich tussen beweging en publiek Ineffectieve hervormer: instandhouding van de organisatie wordt de eerste bekommernis. Ze kunnen de visie van de machthebbers omarmen en enkel nog zgn ‘realistische’ kleine hervormingen nastreven. Ze worden afgesneden van de grassroots beweging en van het grote publiek. Ze doen alsof ze de ganse beweging vertegenwoordigen. |
Burger | Hervormer |
Ineffectief+ Naïeve burger: gelooft het ‘Officiële Beleid’. Is zich er nog niet van bewust dat de machthebbers en instellingen de belangen van een elite dienen, ten koste van de minder machtige minderheden en het algemene welzijn. | Effectief+ Verkondigt positieve nationale waarden, principes en symbolen zoals democratie, vrijheid, rechtvaardigheid en geweldloosheid. | Ineffectief+ Parlementair: Maakt gebruik van officiële systemen en instellingen, zoals rechtbanken, parlementsleden, lokale besturen en bedrijven, teneinde de doelstellingen, waarden en alternatieven van de beweging opgenomen te krijgen in officïele wetten, beleid en gezond verstand. | Effectief+ “Realistisch beleid”: verkondigt kleinschalige hervormingen die meer aanvaardbaar kunnen zijn voor de machthebbers. |
Rebel | Organiser |
Ineffectief+ Anti-natie, anti autoriteit, anti organisatiestructuren. | Effectief+ Protesteren: NEEN! zeggen tegen schending van positieve nationale waarden. | Ineffectief+ “people power”: de meerderheid van gewone burgers en de samenleving in haar geheel vormen, overtuigen en betrekken in het veranderingsproces. | Effectief+ Utopisch: visies van perfectie verkondigen of alternatief leven in afzondering van de dagdagelijkse politieke en sociale strijd. |
Tot slot
Bron: bewerking en vertaling van Turning the Tide.
Tractie helpt groepen strategisch campagnes te plannen, begeleidt hen in het opzetten van acties en ondersteunt mensen om effectiever actie voeren.
Interesse in het volgen van een training? Neem hier contact op.
Deze handleiding is onderdeel van de ‘toolbox voor bewegingen’. Deze toolbox bevat nog meer korte digitale handleidingen, met basiskennis over strategie, bewegingsopbouw, actievoeren en organizing.
Ook wij houden van leren. Dus heb je ideeën om deze handleiding te verbeteren of aan te vullen met jouw ervaringen? Laat het ons weten!