Sociale bewegingen in Europa: solidariteit en intersectionaliteit

De Europese opmars naar radicaal- en extreemrechts, legt nog meer druk op sociale bewegingen om de internationale solidariteit te versterken, en te (blijven) bouwen aan mensenrechten en klimaatrechtvaardigheid in Europa.

Over concrete mogelijkheden hiervoor interviewden we Judith, die onlangs via Stroomversnellers een internationale training heeft gevolgd bij trainersorganisatie Ulex: 'Active Solidarity & Intersectional Organizing'.

Judith vertelt onder andere over bewustwording van privileges, ideeën voor een meer inclusieve klimaatbeweging, intersectionaliteit en over ‘Courageous Spaces’.

Voor de training kwamen zo’n 40 deelnemers uit heel Europa bijeen: LGBTQIA+ groepen uit Slowakije, Polen, Hongarije, Azerbeidzjan, -mensen met een Nigeriaanse- en Mongoolse migratie- en BIPOC-achtergrond, werkzaam in een antidiscriminatie-organisatie van een universiteit in Ierland, mensen uit België, Kroatië en Spanje actief in klimaatgroepen-, degrowth- en duurzaamheidsinitiatieven, en mensen uit organisaties die actief zijn aan de grens van Europa en zich bezighouden met mensen zonder papieren, migratiearbeid, vluchtelingenproblematiek, anti-kraak, vakbondswerk, community-organizing, religieuze hulpplekken en burgerberaden.


Waarom deed jij mee aan de training?

Ik werk veel met minderheden zoals mensen die leven onder de armoedegrens, migranten, vluchtelingen en arbeidsmigranten, en wilde onderzoeken: hoe kan ik bijdragen aan opkomen voor de behoeften van deze groepen en hun rechten en belangen zo goed mogelijk behartigen? Sommige van deze groepen zijn 'onzichtbaar' in de Nederlandse samenleving: hoe kan ik mijn organisatie beter samenwerken en een beweging creëren voor deze groepen? 

Daarnaast wilde ik onderzoeken hoe de klimaatbeweging inclusiever kan worden. Wat me opvalt en waar het gebrek aan inclusiviteit zit, is dat bijvoorbeeld mensen met een migratieachtergrond die ook nog financiële problemen hebben, met veel meer thema's te dealen hebben, dan alleen in de vrije tijd protesteren voor het klimaat. En dat het voor de witte, hoogopgeleide, bevoorrechte bubbel, makkelijker is. Als daar niet meer solidariteit in komt, dan blijft de klimaatbeweging wit en 'bubbelig'.

In Leiden is er bijvoorbeeld een (selforganized) migrantensteunloket dat zich ook richt op klimaat, maar wel op andere thema's, en vanuit een meertalige benadering (klimaatvluchtelingen, schimmelwoningen, energiebesparing). Ik zag laatst in de pers bij het klimaatalarm in Leiden XR voor het eerst deze schimmelwoningen in Leiden benoemd worden.

Ik denk dat wij op lokaal niveau verbinding moeten zoeken met deze groepen en hun strijd, en dat onze energie en acties mede gericht moeten gaan worden op de doelen die voor hen belangrijk zijn, -naast de protesten, marsen, borrels en andere happenings.

Wat was het voor soort training?
Het was een zeer afwisselende 'learning by doing'-training. Naast de onderdelen met een meer theoretische achtergrond in de grote groep, gingen we vaak in kleinere groepen uiteen om het geleerde te onderzoeken, in de praktijk te brengen of onderling uit te wisselen. Daarnaast waren er ook 'affinity groups', afhankelijk van jouw vraag/ identiteit (bijv. vanuit je witte dominante bevoorrechte positie, of als persoon met een hoger risico op marginalisatie zoals mensen van kleur, trans personen of neurodivergente mensen.


Welke methoden werden er toegepast?

Een deel van de training ging over bewustwording en inzicht in je eigen privileges en kwetsbaarheden: belangrijk, - ook om begrip te krijgen voor de onderdrukte, minderwaardige positie van gemarginaliseerde groepen en patronen van dominantie, uitsluiting of discriminatie.

En dat het daarnaast belangrijk is om 'Courageous Spaces' te creëren: de kwetsbaarheid en moed om divers en inclusief te zijn, met oog voor elkaars achtergrond, behoeftes, vragen, kwetsbaarheid en bondgenootschappen te creëren vanuit je bevoorrechte positie.


Hoe ga je zelf toepassen wat je in de training hebt geleerd?

Mijn team heeft mensen met verschillende BIPOC achtergronden, daarom ga ik aan de slag met 'Courageous Spaces'. Vandaaruit wil ik kijken naar verschillende mogelijkheden van communiceren en inbreng, - om zo meer ruimte te geven aan diversiteit van mijn team. Daarnaast merk ik dat we naar hulpvragers en gemarginaliseerde groepen zeer waarden-gedreven zijn, maar dat dit intern nog niet altijd 'eigen is', bijvoorbeeld bij de bestuursleden die eindverantwoordelijk zijn.

Een aantal dingen wil ik allereerst nalezen, zodat ik het hopelijk daarna sneller en makkelijker kan leren toepassen, zoals feedback geven vanuit een bevoorrechte en onderdrukte positie. 'Power Mapping' wil ik uitproberen met collega's en collega-organisaties in verschillende bewegingen. Daarnaast vond ik de creatieve werkvormen erg interessant; Theater of the Oppressed en Case Study met social identies.



Ulex is een trainersorganisatie die hoogwaardige meerdaagse trainingen faciliteert voor sociale bewegingen uit heel Europa. Deze training werd volledig gefinancierd door een subsidie vanuit ErasmusPlus.


Terug naar overzicht