Recept voor maatschappelijke verandering

Toen ik hoorde dat Wijnand Duyvendak een boek ging publiceren over campagnevoeren was mijn nieuwsgierigheid direct geprikkeld. Er zijn weinig campagnestrategen in Nederland met zo'n lange en diverse staat van dienst. Van deelname aan spectaculaire burgerlijke ongehoorzaamheids-acties rond anti-militarisme in de jaren '80, tot campagneleider van de Schiphol-campagne bij Milieudefensie in de jaren '90, en Kamerlid -en vervolgens campagneleider, bij GroenLinks. Ik hoopte op een dikke pil vol sterke verhalen, wijze lessen en doorwrochte strategie. Het werden een vlot geschreven 155 pagina's, -ik las het in één avond uit. Ik vermoed dat dit maakt dat een stuk meer mensen het gaan lezen dan wanneer het die dikke pil was geweest. En ondanks mijn persoonlijke lichte teleurstelling hierover, is het zeker een aanrader, met name voor beginnende campaigners.

Als Stroomversneller was ik erg in mijn nopjes met de 'surfen op de golven'-metafoor, die als een rode draad door het hele boek loopt. We hopen als campagnestrategen altijd het gouden recept te vinden waarmee in elke hopeloze situatie een winbare campagne kan worden gerealiseerd. Veel vaker is het meebewegen op de golven, en die golven niet missen. En accepteren dat de stroming soms tegen zit en wat je ook doet je niet hetzelfde effect gaat hebben als op die momenten dat de omstandigheden juist meezitten. Timing is alles.

En er zitten tal van goede adviezen in over campagnevoeren zoals het creëren van gebeurtenissen, het publieke debat beïnvloeden, en de factor 'gemeenschappelijkheid' in een beweging of campagneteam.

Wat ik miste was een goed betoog over macht, en macht ontwikkelen vanuit de sociale beweging. Het boekje schuurt er een paar keer tegenaan als het in gaat op escalatie en radicaliseren in een protestbeweging, of de mislukte (maar fascinerende) poging van Milieudefensie in de jaren '90, om de ‘blokkade als actiemiddel’ dezelfde beschermde juridische positie te geven als de staking dat heeft. Sterke campagnes hebben vaak een machtsfactor die de status quo handhaven voor de machthebbers onmogelijk maakt, en je tegenstander naar de onderhandelingstafel dwingt. Communicatie en het publieke debat zijn belangrijk, maar niet hetzelfde als strategie.

Dus ja, lezen dit boek! Maar niet alles wat je kunt leren over campagnestrategie past in 155 pagina's, dus we hebben meer boeken nodig over de praktijk van campagnevoeren in Nederland. Persoonlijk hoop ik dat Wijnand dat dikke boek nog eens gaat schrijven.